W celu kontrolowania czasu pracy i odpoczynku kierowców stworzono urządzenie zwane tachografem. Wprowadzono je w życie nie tylko ze względu na pomiar i dbałość warunków czasu pracy kierowców, ale także z dbałość o bezpieczeństwo na drodze.
Dzisiejszy artykuł poświęcimy tachografom. W nim opisujemy:
- Czym jest tachograf?
- Jakie są rodzaje tachografów?
- Jak używać tachografu?
- Kto ma obowiązek stosowania tachografu?
- W jakich przypadkach nie trzeba mieć tachografu?
Zapraszamy do czytania 🙂
Czym jest tachograf?
Tachograf jest urządzeniem do pomiaru pracy i odpoczynku kierowcy oraz działania pojazdu. W zależności od rodzaju odnotowuje on liczbę przejechanych kilometrów, prędkość w danej chwili, czas prowadzenia pojazdu, moment otwarcia obudowy tachografu. Poprzez wprowadzenie ograniczeń czasu pracy kierowców autobusów (prowadzących pojazdy o dmc pow. 10 t, do przewozu więcej niż 9 osób) oraz pojazdów ciężarowych (o dmc pow. 12 t) tachograf jest niezwykle pomocny. Pokazuje on także aktywność kierowcy, w tym okres pracy, oczekiwania i odpoczynku.
Głównym zadaniem tachografu jest minimalizacja występujących zdarzeń drogowych spowodowanych przeciążeniem organizmu kierowców poprzez przepracowanie. Bez tych urządzeń wielu kierowców z pewnością przeceniałoby swoje możliwości pokonując długie trasy bez odpoczynku. Dodatkowo tachograf ułatwia rozliczenie kierowców.
Jakie są rodzaje tachografów?
Wyróżnia się dwa rodzaje tachografów tj. analogowy i cyfrowy.
Tachograf analogowy
To urządzenie zapisuje pomiary za pomocą rysika na wykresówkach, czyli papierowych tarczach. Zamontowany w nim czujnik zlicza aktualną liczę zębów koła wzorcowego, zamontowanego na skrzyni biegów. Pozwala to na odczyt prędkości i przebiegu pojazdu. W sprzedaży można znaleźć różne modele tachografów analogowych, różniących się sposobem napędu, działaniem (półautomatyczny lub automatyczny), zakresem pomiaru, sposób rejestracji danych oraz napięciem zasilania. Wadą tachografu analogowego jest ryzyko wystąpienia błędów w zapisie oraz prostota w fałszowaniu danych.
Tachograf cyfrowy
To urządzenie szczegółowo pokazuje informacje o przebiegu jazdy, w tym prędkość, postoje i przebytą trasę. Dane te są archiwizowane w urządzeniu przez rok. Tachograf cyfrowy posiada wyświetlacz, na którym znajdują się aktualne dane. Nośnikiem informacji jest karta pamięci oraz dysk twardy. Aby uruchomić urządzenie niezbędna jest karta kierowcy.

Jak używać tachografu?
Każdy rodzaj tachografu jest prosty i intuicyjny w użytkowaniu. Faktem jest, że im nowszy model, tym urządzenie jest łatwiejsze w obsłudze. W przypadku tachografu analogowego, należy każdą tarcze opisać przez rozpoczęciem pracy kierowcy i po jej zakończeniu. Należy wypisać dane osobowe kierowcy, numer rejestracyjny pojazdu, data, miejsce wykonywanej pracy (przed i po), stan licznika przez wyjazdem oraz stan po powrocie. Nie odnotowanie chociażby jednej z nich grozi grzywną finansową. W przypadku, gdy kierowca nie miał możliwości z jakiegoś powodu zarejestrowania danej informacji, to musi to odnotować na tylnej części wykresówki.
W przypadku tachografów cyfrowych, dane zapisują się na karcie pamięci oraz karcie kierowcy. Odczyt karty powinien nastąpić co 28 dni, natomiast jednostki pojazdowej co 90 dni, z ominięciem wyjątków tj awaria tachografu oraz kontrola podmiotu.
Kto ma obowiązek stosowania tachografu?
Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia Rady (EWG) tachograf musi posiadać każdy pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz z pojazdach do przewozu osób pow. 9 osób łącznie z kierowcą. Pakiet mobilności wprowadził dodatkowo konieczność wyposażenia busów o dmc pow. 2,5 t.
W jakich przypadkach nie trzeba mieć tachografu?
Analizując poprzedni akapit w tachograf nie trzeba wyposażać pojazdów do przewozu nie więcej niż 9 osób. Wyłączeni są również rolnicy, którzy nie muszą posiadać tachografów w ciągnikach rolniczych, pojazdach przeznaczonych do przewozu inwentażu, a także w innych pojazdach należących do rolnika. Auta należące do przedsiębiorstw rolniczych, ogrodniczych, leśnych i rybackich, które transportują rzeczy do 50 km od stałej siedziby także nie muszą posiadać tachografu.
Zdarzają się niestety sytuacje, że ktoś próbuje coś zmieniać w tachografie na własną rękę. Takie działania są surowo karane pozbawieniem wolności nawet do 5 lat oraz wysokimi grzywnami.